MAZHABSIZLIK TUSHUNCHASI HAQIDA
Mazhabsizlik tushunchasini aniq tushunishimiz uchun avvalambor “mazhab” tushunchasiga aniqlik kiritilishi lozimdir. Mazhab so‘zi lug‘atda “yo‘nalish, yo‘l,ergashish” ma'nolarini anglatadi.
Sha'riy istilohda mujtahid (sha'riy hukumlarni dalillar: Qur'oni karim, Sunnat, Ijmo' va Qiyosga asoslanib chiqarish malakasiga ega bo‘lgan, yetuk bilimdon, chuqur ilmga ega bo‘lgan faqih kishi) lardan birining oyat va hadislardan sha'riy hukmlar chiqarish yo‘li “mazhab”deyiladi.
Islomiy mazhablar sha'riy hukmlarni chiqarish va ularni o‘rganish yo‘lidir, yoki sha'riy dalillarni bayon etish va undan hukm chiqarish madrasalaridir.
BIZ BILMAGAN HISLAR!
O‘shanda da'vatni davlat bosqichiga olib o‘tish davri yaqinlashib qolgan edi. Vahiy nozil bo‘lganiga ham o‘n uch yil bo‘lib qoldi. Musulmonlar samo risolasini yerning turli burchagiga yetkazish uchun pishib yetilishdi.
Bilol roziyollohu anhu Umayya ibn Xalafning kibriyosini Makka tuproqlariga qorishtirdi.
Hamza roziyollohu anhu Ka'baning oldida Abu Jahlning yuziga musht tushirib: "Qani qo‘lingdan kelsa sen ham qaytarchi!", dedi.
Ja'far roziyollohu anhu Habashiston podshohi Najoshiyning oldida Uzzoni yerga urdi.
Sa'd ibn Abi Vaqqos roziyollohu anhu onasiga Alloh va Rasuli undan azizroq ekanligini aytdi.
Sumayya roziyollohu anhoning dunyoda oxirgi qilgan ishi Abu Jahlning yuziga tupurish bo‘ldi.
Umar roziyollohu anhu Qurayshga o‘zining hijrat qilayotganini, qo‘lidan kelgan kishi uning izidan tushishi mumkinligini baralla aytdi....
15. Savol: U zotning (Payg‘ambar sollallohi alayhi vasallam) ko‘p uylanishida xususan kanday sabab va hikmatlar bo‘lgan?
Javob: 1. O‘sha davrda mavjud bo‘lgan cheklanmagan ko‘pxotinlilikni Islom dini 4 tagacha cheklab kuydi. Lekin Alloh taolo Payg‘ambarimizni boshqa Hukmga buyurdi. Buning ko‘plab sabablaridan biri: u zot Allohdan yangi din keltirgan edi. Bu dinning hukmlari orasida ayollarning maxsus holatlariga taallukli (hayz, nifos, istihoza kabi) hukmlar xam bor edi. Rasululloh bu hukmlarni nomahram ayollarga batafsil aytolmasdi, lekin aytishi zarur edi. Shu sababdan Allohning amri bilan ko‘p ayolga uylandi.
2. Payg‘ambarimiz dinga da'vatni boshlagach, u zotga mushriklar tomonidan ko‘p aziyatlar yetkazilardi. Islomni qabul qilgan kishining himoyasi bo‘lmasa, mushriklar uni turli azobga giriftor qilishardi. Ba'zan muslima ayol boshiga bevalik tushsa yoki bir mushrikning xotini yo singlisi islomni qabul qilsa, himoyasiz qolardi. Shularni muhofaza qilish uchun Paygambarimiz o‘shalarning rizoligi bilan ba'zan sahobalarga nikohlab berardi, ba'zan o‘zi uylanardi.
Ilm mashaqqatli jarayonlarni yengib o‘tishni osonlashtiradi
Bugungi shiddatli axborot asrida yosh avlod tarbiyasiga jiddiy qarash zaruriy ehtiyojga aylandi. Shunday ekan, yurtimizda ham muhim islohotlar olib borilayotgan bir paytda, “Yoshlarga oid davlat siyosati to‘g‘risida”gi Qonunda nazarda tutilganidek, davr talablariga mos, har tomonlama barkamol, mustaqil fikrlaydigan, mas'uliyatli, tashabbuskor, zamonaviy texnologiyalarni mukammal o‘zlashtirgan, shijoatli va iqtidorli yoshlarni tarbiyalash eng dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Bunda yoshlarni ilmga qiziqtirish, ularga to‘g‘ri yo‘nalish berish, ustozlar bilan ishlashini tashkil qilish, turli sohalarga oid bilimlarini, ayniqsa, kasb-hunar egallashga bo‘lgan intilishini rag‘batlantirib borish o‘qituvchi-murabbiylar oldidagi muhim vazifadir.
TAHAJJUD
Xufton namozini o‘qib, biroz orom olgandan keyin o‘qiladigan namoz tahajjud namozi, deyiladi. Tahajjud namozini bomdod vaqti kirgunicha o‘qisa bo‘ladi. Kechaning oxirgi uchdan bir qismida o‘qimoq afzaldir. Nafl namozlarining eng afzali tahajjud hisoblanadi.
Asiyla Xuzoiyya
Bu sahobiya ayol Ayyub ibn Abdulloh ibn Zuhayril Asadiyyaning momosi bo‘lib, Fakihiy o‘zining “Makka kitobi”da uni keltirib o‘tgan, ya'ni, u haqda xabar bergan.
O‘zini o‘zi o‘ldirgan odamga jannat harom!
O‘zini o‘zi o‘ldirish Allohning qazoi qadariga norozi bo‘lish, Alloh bergan hayot ne'matiga nonko‘rlik qilish, osiylik va irodasizlikdir. O‘zini-o‘zi o‘ldirish musulmonlarga xos bo‘lmagan qo‘rqoqlik va nomardlikdir.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning o‘zini o‘zi o‘ldirgan odamga janoza namozi o‘qimaganlari bu odamning qilgan noma'qulchiligi uchun munosib jazo hamdir. Oxiratda esa, alohida jazolar bo‘ladi.
Qarindoshlik aloqasini uzmang
Dunyo yaratilibdiki, barcha insonlar umri uzoq, rizqi ziyoda bo‘lishini xoxlaydi, Bu yo‘lda qo‘ldan kelgan barcha choralarni ko‘llaydi. Umri uzok rizqi faroq bo‘lishi uchun kimlardandir eshitgan tavsiyalarga amal qiladi. Usha aytilgan tavsiyalar taxminlar, befoyda narsalar yoki kimlarningdir o‘ylab topgan narsasi bo‘lib chikadi.
Tinchlik, osoyishtalik oliy ne'matdir
Ma'lumki, tinchlik va xotirjamlik Alloh taoloning eng katta ne'matlaridan biridir. Qolaversa, barcha ezgu ishlar ro‘yobga chiqishining boisi ham tinchlik va osoyishtalikdir. Shuning uchun ham Payg‘ambarimiz alayhissalom hadislarining birida tinchlik-xotirjamlik eng ulug‘ ne'mat ekanini ta'kidlab shunday deganlar: “Ikki ne'mat borki, ko‘pchilik insonlar uning qadriga yetmaydilar. U – xotirjamlik va sihat-salomatlik” (Imom Buxoriy rivoyati).
Qiz bola tarbiyasi – millat tarbiyasidir
Qizlar tarbiyasi har bir onaning, har bir ilmli va ma'rifatli ayolni oliy maqsadlaridan biri hamda burchi va vazifasidir. O‘tmishga nazar tashlasak, onalarimiz qizlarni tarbiyalashdek go‘zal va ulug‘ vazifalarni bajargan va ular mana shunday vazifalari bilan jannat ayollarining eng afzali deyilganini bilamiz.
