Ислом ва конституция

Асосий Қонунимизда уч минг йиллик миллий давлатчилик ҳамда дунё қонунчилик тажрибаси, халқаро инсон ҳуқуқлари мезонлари мужассамлашган. Қонунимизда давлат халқнинг иродасини ифода этиши, унинг манфаатларига хизмат қилиши, давлат муассасалари ва мансабдор шахсларнинг жамият ва фуқаролар олдида масъуллиги белгилаб қўйилган.

Бу қоида Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг қуйидаги ҳадиси шарифларига ҳамоҳангдир: «Ҳар бирингиз мутасаддисиз, ҳар бирингиз қўл остингиздагилар учун масъулсиз. Ҳар бир раҳбар инсонлар устидан мутасаддидир ва улар учун масъулдир. Эр ўз аҳли аёли ва қўл остидагилар устидан мутасаддидир ва улар учун масъулдир. Хотин эрининг уйида мутасаддидир ва қўл остидагилар учун масъулдир. Қул хожасининг молига мутасаддидир ва унинг учун масъулдир. Ҳар бирингиз қўл остингиздагилар учун масъулсиз» (Имом Бухорий ривояти). 

Бош қомусимиз – бахтимиз кафолати

Инсоният яралгандан бери муайян қонунларга, қоидаларга амал қилиб келади. Башарият тарихида қандай муваффақиятларга, натижаларга эришилган бўлса, шубҳасиз, бу борада қонунларнинг, тартиб-қоидаларнинг алоҳида ўрни бор. Шу маънода мамлакатимизда ҳам барча соҳаларда қўлга киритилаётган улкан натижаларга Бош Қомусимиз ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилаётир.

Ҳар бир миллатнинг, давлатнинг тараққиёти бевосита амалдаги қонунлар билан белгиланади. Қонун устувор юртда адолат ҳукм суриб, виждон эркинлиги, миллатлараро  тотувлик ва диний бағрикенглик таъминланади. Пировардида эса ўша юртда тинчлик-осойишталик, хотиржамлик барқарор бўлади.

ИМОН-ЭЪТИҚОД МУСТАҲКАМЛИГИ – ИККИ ДУНЁ САОДАТИ

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Аллоҳ таолога беҳисоб шукрки, Янги Ўзбекистонда қабул қилинаётган қонун ва қонуности ҳужжатларида инсоннинг эътиқод эркинлиги, қадр-қимматини ҳурмат қилиш ҳамда унинг ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш яққол ўз ифодасини топмоқда.

Айни кунларда юртимизда Конституциямиз қабул қилинган сана кенг нишонланмоқда. Бугун рўёбга чиқаётган ўзгаришлар ва янгиланишлар замирида Асосий Қонунимизнинг мазмун-моҳияти мужассам, десак айни тўғри гапни айтган бўламиз. Чунки, унда “Инсон ва унинг қадр-қиммати” деган улуғ тушунча марказий ўринга қўйилган. Шу нуқтаи назардан Давлатимиз Раҳбари амалга оширилаётган барча ислоҳотларнинг асосий мақсадини “Одамларни ҳаётдан рози қилиш – асосий мезон” деган юксак тамойилга қаратмоқдалар.

АВЛИЁЛАР КАРОМАТИ ҲАҚ

Саййидимиз Жалолуддин Суютий роҳимаҳуллоҳнинг ходими Муҳаммад ибн Али Ҳаббок айтади:
“Бир куни шайх Суютий билан Мисрдаги Муқаттам тоғидаги шайх Абдуллоҳ Жуюший мақараси олдидаги хонақоҳда эдик. Шайх Суютий қайлула вақтида менга деди:
-Аср намозини Маккада ўқишни истайсанми. Аммо шарти шуки, буни ўлгунимча инсонлардан яширасан?
Мен:
-Ҳа, дедим.

МУҲКАМ ВА МУТАШОБЕҲ

Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда мўмин кишининг муҳкам (яъни, унда ҳукм очиқ-ойдин баён этилган) хужжатларга эргашиши ва ушбу хужжатларнинг тақозосига кўра Аллоҳ таолога нисбатан ақийдасини бино қилиши зарур эканини баён қилган. Муташобеҳ хужжатларни эса, муҳкам хужжатларнинг давомидан келтирди.

ЗАВҚ-ШАВҚ ВА ШИЖОАТ – ИНСОНИЙ ХИСЛАТ

Инсон завқ-шавқ ила бир нарсани амалга оширдими, пухта ва сифатли чиқади. Қолаверса, шижоатли шахс Аллоҳ хохласа кўп нарсага эришади. Шунингдек, халқимизда “Меҳнатдан келса бойлик – турмуш бўлар чиройлик”,  деган ажойиб мақол бор. Аммо меҳнат қилиш учун ҳам кишида илм, ақл, фаҳму фаросат, завқ-шавқ, шижоат бўлиши керак. Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 172-оятида “Эй, имон келтирганлар! Аллоҳгагина ибодат қилувчи бўлсангиз, сизларга Биз ризқ қилиб берган покиза нарсалардан еб, Унга шукр қилингиз!” деб марҳамат қилган.

Демак, меҳнатимиз завқ-шавқ, шижоат, ҳалоллик асосида бўлиши ва поклик мезонида ўлчанишлиги керак экан.

Буюк фатҳ аввалидаги синов

Фотиҳ Султон Меҳмет Константинопол (Истанбул)ни фатҳ этиш режаларини тузарди. Ҳали 21 ёшда бўлган навқирон султон Истанбул фатҳига киришишдан олдин ўз халқини имтиҳон қилиб кўрмоқчи бўлди. Тонгнинг илк соатларида қиёфасини ўзгартириб, ўша вақтлардаги Усмонийлар салтанатининг бош шаҳри бўлган Эдирнедаги бозорга борди. Бозорнинг бир тарафидан кириб харид қилишга киришди.

Биринчи дўконга кириб, бир нарса харид қилди. Иккинчи нарсани олмоқчи бўлганида сотувчи кўнмади. Султон ҳам ўз ўрнида мол бўла туриб нима сабабдан бермаётгани ҳақида сўради. Сотувчи: «Мен сенга бу нарсани сотиб байʼ очдим, иккинчи оладиган нарсангни қаршимдаги дўкондан ол, чунки у ҳали савдо қилгани йўқ», деб жавоб қайтарди.

ТАКФИР ТУШУНЧАСИ

Аввалам бор, бу иборага тўхталадиган бўлсак араб тилидаги “куфр” сўзидан олинган бўлиб, луғатда “инкор қилиш”, “тан олмаслик” – деган маъноларни англатади.

Истилоҳда эса икки  маънони билдиради. Биринчи маъноси Аллоҳ ва унинг расулига итоатсизлик қилиш. Иккинчи маъноси берилган неъматларни инкор қилиш, яъни ношукурчилик қилишдир.

Қуръони каримда куфр лафзи бир неча маънони англатади. Баъзи оятларда куфрдан мақсад, кишини ислом динидан чиқарадиган куфр бўлса, баъзи оятларда эса кишини ислом динидан чиқарадиган куфр эмас, балки чеклов ёки тўхтамларни ўз ичига олади.

Тарбияда,рўзғор ишларида ота-она ибрати

Исломда фарзанд тарбияси ҳали бола дунёга келмасидан олдин бошланади.Фарзандларини чинакам имонли,солиҳ,диёнатли қилиб тарбиялашни истаган ота энг аввало унинг учун имони бут,солиҳа,диёнатли,инсофли,гўзал ахлоқли она танлаб олиши керак.Бу иш бола тарбиясига қўйилган илк қадамдир.Фарзанд туғилиши билан бу улуғ неъмати учун Аллоҳ таолога кўп мақтов ва шукроналар айтиш,ушбу хурсандчиликни бошқалар билан баҳам кўриш,боланинг қулоғига азон айтиш,унга чиройли,маъноли исм қўйиш,биринчи кунданоқ уни ҳалол йўл билан ризқлантириш ҳамда гўзал одоб бериш  фарзанд тарбиясидаги асосий талаблардандир.

ХАТОЛАРНИ ТЎЗАТИШНИ ПАЙҒАМБАРОНА ЙЎЛЛАР

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Биз Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан ўтирган эдик, бир киши келиб: «Ё Расулуллоҳ, ҳалок бўлдим», деди. «Нима бўлди?», дедилар. «Рўзадор ҳолимда аёлимга қўшилиб қўйдим», деди у. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Қул озод қила оласанми?», деб сўрадилар. У: «Йўқ», деди. «Узлуксиз икки ой рўза тутиб беришга қодирмисан?», деб сўрадилар. «Йўқ», деди. «Олтмишта мискинга таом бера оласанми?», дедилар. «Йўқ», деди. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам жим туриб қолдилар. Шу орада у зот ҳузурларига бир сават хурмо олиб келиб қолинди. «Савол сўровчи қаерда қолди?», деб сўрадилар у зот. «Шу ердаман», деди ҳалиги киши. «Шуни олгин-да, садақа қилиб юбор», дедилар.