Буюк имом Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳининг таъвили

Имомимиз, пешвомиз, фақиҳлар имоми ва имомлар фақиҳи жанобимиз Абу Ҳанифа Нўъмон — Аллоҳ таоло у зотдан рози бўлсин! Даражаларини олий мартабаларга кўтарсин! Мурсалинлар саййиди соллаллоҳу алайҳи васалламнинг байроқлари остида биргаликда жамласин! — «Фиқҳул акбар» асарларида айтадилар:

Уламоларнинг фикрига кўра, ўзини исломга нисбат берадиган аксар террор ташкилотларининг онаси - салафийлик, яъни мазҳабсизлик ҳисобланади

Ҳақиқатда азизлар мазҳабсизликни офат эканлигини кўп жабҳаларда, ўз кўзимиз билан кўриб турибмиз.

Масалан, мазҳабларда Қуръон, Суннат, Ижмоъ ва Қиёслардан далил ўлароқ фойдаланиш қоидалари ишлаб чиқилган. Ҳар мазҳабнинг бу тўғрида ўз усул ва принциплари бор. Улардан масалалар истинбот қилишда ана шу усул ва қоидалардан ташқарига чиқилмаган. Бинобарин бу ҳолат мазҳабларда муайян тизимни юзага келтирган. Масалалар тизимли равишда ҳал бўлган. Қолаверса, бу усуллардан фойдаланиб муҳим исломий билимларнинг ҳақиқий эгалари ижтиҳод қилишган, масалаларга жавоб топишган.

Инсон ўз ҳаракати билан дунёни обод қилиши ёки уни вайрон қилиши мумкин.

Ҳаёт турли-туман ҳодисаларга бой. Инсон ушбу ҳодисларнинг иштирокчидир. Инсон ўз ҳаракати билан дунёни обод қилиши ёки уни вайрон қилиши мумкин. Жамиятга фойдаси тегувчи одамлар ҳамиша ҳурматга лойиқ бўлиб, бошқаларга ибратдир. Бироқ иллатли одамлар ҳам борки, улар ҳар бир даврда жамиятга зарар келтирган ва қораланган.

Биз “иллатли киши” деганда ўғри, каззоб, муттаҳам, юлғич, порахўр каби инсониятга кулфат келтирувчи кишиларни тушунамиз. Ана шундай кишилар сирасига иккиюзламачи ҳам киради.

Ҳар-хил фитна-фасодларни қўзғатиб, инсонларни ташвишга солиш ўрнига, тинчлик-хотиржамликка шукр қилиб, тинчликни асра-авайлаб, тичлик парвар ғояларни тарғиб этиш лозимдир.

Ҳозирда турли фирқалар чиқиб, Қуръони каримдаги “Жиҳод” сўзини ўзлари илгари сураётган ғояга эришиш мақсадида нотўғри талқин қилишмоқда. Улар тўлиқ илмий савияга эга бўлмаган ёшларнинг соддадиллигадан фойдаланиб “Жиҳод-муқаддас уруш”, деган тушунчани тарғиб қилиб, ноҳақ қон тўкилишларга сабабчи бўлмоқда. Турли мамлакатларда “Жиҳод” ниқоби остида қўпорувчилик ҳаракатлари содир этилмоқда. Жиҳод сўзи араб тилидан таржима қилинганда ғайрат қилмоқ, ҳаракат қилмоқ, интилмоқ, зўр бўлмоқ, бор кучини сарфламоқ, курашмоқ, меҳнат қилмоқ каби маъноларни англатади.

ИХТИЛОФ, ТОРТИШИШ ВА ТАФРИҚА ДИНИМИЗДА МАН ҚИЛИНГАНДИР

Аллоҳ таола Қуръони каримнинг Анфол сурасининг 46 оятида шундай марҳамат қилади:

Аллоҳга ва Унинг Расулига итоат қилинг. Ўзаро низо қилманг, у ҳолда тушкунликка учрайсиз ва куч-қувватингиз кетадир.

Мусулмонларнинг Аллоҳга ва Унинг Расулига итоатлари қанча кўп бўлса, муваффақиятлари ҳам шунчалик кўп бўлаверади. Шунинг учун ҳам, Куръони Каримда бу амр қайта-қайта такрорланади.

Аллоҳ таоло Абу Ҳанифани одамларга имом қилди...

Аллоҳ таоло Абу Ҳанифа роҳимаҳуллоҳнинг ижтиҳодларини қабул қилди ва у зотни одамларга имом қилди. Тожуддин Субкий роҳимаҳуллоҳ: “Ким умматга тўғри манҳаж билан имом бўладиган бўлса, у кўприкдан ошиб ўтганлардандир”, деб айтганлар.

ЖУМЪА ФАРЗИДАН ОЛДИН ТЎРТ РАКЪАТ НАМОЗ ЎҚИШ СУННАТДИР!

Афсуски, бизнинг давримизга келиб айрим кишилар янги бир фитнани қўзғата бошладилар. У ҳам бўлса, жумъа намозининг фарзидан олдин тўрт ракъат суннат намозини ўқишни шариатда йўқ, деб шариатда йўқ гапни айтдилар. Аслини олганда, минг йиллардан бери, айтиш мумкинки, Пайғамбаримиз алайҳиссалом, саҳоба ва тобеъинлар давридан бери, ҳатто бизнинг ота-боболаримиз мусулмон бўлгандан бери жумъа намозининг фарзидан олдин тўрт ракъат суннат намозини бор деб, ўқиб келишмоқда.

Сохта салафийлар жамиятни иккига: “мусулмон” ва “динсизлар”га ажратади.

Бугунги глобаллашув жараёнида Ислом умматлари ўртасида турли тафриқалар келиб чиқмоқда. Билиб-билмай хар хил фирқаларнинг таъсир доирасига тушиб қолган баъзи ёшларнинг бундай хато йўлга кириб қолаётгани кузатилмоқда. Кейинги пайтларда Ислом мафкураси ва тарихига зид ғоялари билан қайта намоён бўлаётган “сохта салафийлик” оқими ўзларининг ақидавий ва ҳуқуқий масалаларини кўпинча суриялик Ибн Таймия (1263-1328) таълимоти билан асосламоқчи бўлишади. Ибн Таймия асарларида, исломга турли бидъатлар кириб қолгани айтилиб, мусулмонлар ва улар яшаётган жамиятларни, Қуръон ва суннат таълимотига асосланган йўлга солиш зарур, деган ғоялар илгари сурилади.

Ақида нима?

Бу илмнинг мақсади диний ақидаларни қатъий далиллар ила исботлаш ва ундаги шубҳаларни рад қилишдир. Эътиқод қилиши лозим бўлган ишларда мусулмонни тақлидчи бўлишдан далил келтириш ва ишончли бўлиш чўққисига кўтаришдир. Энг асосий мақсади, тўғри ақида билан икки дунё саодатини ҳосил қилишдир.

Қадр этган қадр топади

Халқимиз учун асрлар давомида эзгу анъана ва одатга айланиб қолган муқаддас туйғулардан бири ўтганларни хотирлаш, уларнинг руҳини ёд этиш, ҳақларига дуои хайр ва эҳсонлар қилишдир. Яхши кунларимизда ҳам мусибатзада ҳолатимизда ҳам ўтганларимизни тиловат ва дуо билан ёд этамиз. Чунки бу ўтганларимиз учун манфаатли амалдир.

Абу Усайддан ривоят қилинади: