ABULAYSIYLARNI BILASIZMI?

Abu Lays Samarqandiy:

Samarqand nomini dunyoga mashhur qilgan buyuk Samarqandiylar haqida so‘z ketganda biz birinchilardan bo‘lib Abu Lays Samarqandiy nomini tilga olamiz.Allomaning ismi Nasr ibni Muhammad bo‘lib melodiy 910 yilda musulmon dunyosining ilm-ma’rifat o‘chog‘i bo‘lgan Samarqandda tug‘ilgan. Uning nomi Faqeh Abu Lays tarzida ham mashhurlikka erishgan. Faqeh – barcha islomiy ilmlar bilimdoni ma’nosida qo‘llaniladi. AbuLays kunyasiga to‘xtaladigan bo‘lsak ikki xil – Laysning otasi (olimning Lays ismli o‘g‘li bo‘lgan) yoki arslon kabi jasur (lays arslon ma’nosida) ma’noni bildiradi.

MUSTAQILLIK BEBAHO NE’MAT

Alloh taolo tomonidan xalqimizga berilgan eng katta ne’matlardan biri bu – mustaqillikdir. Mustaqillik tufayli milliy – diniy qadriyatlarimiz tiklandi, xalqimiz yaxshi yashashligi uchun imkoniyatlar eshigi ochildi. Bugunlik kunda O‘zbekiston dunyo mamlakatlari ichida shahdam qadam tashlab borayotgan kelajagi buyuk davlatga aylandi. Prezidentimiz bir nutqlarida: “O‘zbekiston davlati tishqi siyosatining ma’no-mazmuni va maqsadi bitta – u ham bo‘lsa O‘zbekiston manfaati va yana bir bor O‘zbekiston manfaati”, deb ta’kidlagan edilar. Bu maqsad muammolar va xalqaro hayotning turli sohalariga nisbatan mavjud manfaatli qarashlarni ochiq muloqotlar va boshqa diplomatik usullar bilan hal etishga undaydi.

TOZALIKKA E’TIBOR-KELAJAKKA E’TIBOR

Oxirgi yillarda shahrimiz gullar shahriga aylanib ulgurdi. Har qadamdagi turfa xil gullar kishining ko‘zini quvontirib, qalbini yayratadi. Ko‘chalarimizdagi tozalik, ozadalik chiroy ochib turgan gullar bilan uyg‘unlashib shahrimiz ko‘rkiga ko‘rk qo‘shib turishi kishini beixtiyor o‘ziga jalb etadi. Qaysi joyda poklik, go‘zallik xukmron bo‘lsa, o‘sha joyda qut baraka bo‘ladi. Qur’oni karimda: "Unda poklanishni xush ko‘radigan kishilar bor. Alloh esa poklanuvchilarni sevar", - deb marhamat qilingan.

IMOM BUXORIY VA U KISHINING JOME’ AS-SAHIH ASARI

Imom Buxoriy, musulmonlar imomi, muhaddislar shayxi, hadis ilmida “Amiru-l-mo‘miniyn” – Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil ibn Ibrohim ibn Mug‘iyra ibn Bardizbadir.Imom Buxoriyning otalari Abul Hasan Ismoil ibn Ibrohim parhezkor ulamolardan edilar. U kishi Molik ibn Anasdan (hadis) eshitgan va Ibn Muborakbilan qo‘l berib ko‘rishgandilar. Ahmad ibn Hafs, Imom Buxoriyning otalari haqida shunday deydi: “Uning huzuriga o‘limi oldidan kirdim, shunda u: “Barcha mol-mulkim ichida bir dirham shubhalisi borligini bilmayman” – dedi. O‘sha vaqtda men o‘zimni haqir sanadim”[1].

DINIY BAG‘RIKENGLIK BARQARORLIK KAFOLATIDIR

Ma’lumki, yurtimiz qadimdan jug‘rofiy nuqtai nazardan muhim savdo yo‘llari chorrahasida joylashgani sabab, turli millat va elat vakillari azaldan bir-birlari bilan tinch-totuv, ahil-inoq bo‘lib yashab kelishgan. Hozirgi kunda ham O‘zbekiston ko‘p millatli va ko‘p dinli respublika. Istiqlol yillarida vijdon erkinligi, din va dindorlarning haq va xuquqlari masalalariga katta e’tibor berildi. Yurtimizda fuqarolar totuvligi va tinchligini saqlashda har bir din va millat teng xuquq hamda imkoniyatlarga ega bo‘lishi juda muhimdir. Shuni e’tiborga olgan holda mamlakatimizning amaldagi qonunchiligi fuqarolar erkinliklarining barcha ko‘rinishlarini kafolatlaydi. Chunonchi, bosh Qonunimizda belgilab qo‘yilgan tamoyillar dinimiz ta’limoti asoslariga ham to‘la mos keladi. Qur’oni karimda “Dinda zo‘rlash yo‘q, zero to‘g‘ri yo‘l yangilish yo‘ldan ajrim bo‘ldi...” (Baqara, 256-oyat) deya marhamat qilingan.

VAFOLI FARZAND IYMONLI FARZAND

Barchamizga ma’lumki, Olamda yashayotgan har bir inson or-nomusni, vafoni o‘zi uchun juda muqaddas deb biladi. Uni himoya qilib, toptamaslik yo‘lida harakat qiladi, kurashadi va jasur, mardlar darajasiga yetadi. Ayniqsa, ota-onaga, vatanga vafodor, sadoqatli farzand bo‘lish bu – oliy tuyg‘u va buyuk ne’matdir.

ABDULLOH IBN MUBORAK BARCHA ULUG‘LIKLARNI O‘ZIDA JAMLAGAN IMOM

Abdulloh ibn Muborak Abu Abdurrohman hamma ulug‘liklarni o‘zida jamlagan imomdir. Uni zikr qilinishi bilan rahmat nozil bo‘lib, uni yaxshi ko‘rishlik bilan Allohning mag‘firati umid qilinadi.

IMOM BUXORIY ULAMOLAR NAZDIDA

Bu satrlarni yozishdan maqsad, Imom Buxoriy xazratlarining tarjimai hollarini kengaytirib, unga zeb berishga urinish emas.

MISSIONERLIKNING JAMIYAT HYOYOTIGA TAHDIDI

Dunyo tarixiga nazar soladigan bo‘lsak, missionerlarning o‘zga din vakillari orasidagi faoliyati har doim mintaqa barqarorligini buzishga, aholi orasida notinchliklarni keltirib chiqarishga va qon to‘kilishlarga sabab bo‘lgan.

OTA ONALAR MAS’ULIYATI

Qaysi bir xonodon sohiblarini Alloh taolo farzand atalmish ne’mat bilan siylar ekan, bas bu xonodon sohiblari bu ne’matni qadriga yetishlari va ruhiy va jismoniy jihatdan muhofaza qilishga mas’uldir.

SAVOB ISHNI HAR KIM, HAR KUNI QILISHI KERAK

Istiqlol yillarida serquyosh diyorimizda milliy va diniy qadriyatlarimiz qayta tiklandi. Mustabid tuzum davrida omborxonalarga aylantirilib deyarli tashlandiq holga kelib qolgan masjidlar qayta tiklanib ehtiyojga yarasha yangilari qurilib zamon talablari asosida jihozlanmoqda. Asosiy qonunimizda vijdon erkinligi kafolatlab qo‘yildi. Hohlovchilar uchun muborak haj va muborak umra ziyoratlariga sharoitlar yaratildi. Diniy adabiyotlar nashri yo‘lga qo‘yilib paydar-pay chop etilib turilibdi.

Mo‘minning mukofot oladigan kuni

Alloh taologa beadad hamdu sanolar bo‘lsinki Ramazon ro‘zasini tugatib, evaziga katta mukofatlar olish arafasida turibmiz. Bu mukofot albatta ro‘zadorlarga Yaratgan Zot tamonidan hayit kuni beriladigan, miqdori O‘zigagina ayon bo‘lgan ulkan mukofotdir. Shuning uchun ham hayit bayramini a’lo kayfiyat va ko‘tarinki ruh bilan o‘tkazish lozim. Hayit kuni duolar ijobat bo‘ladigan, gunohlar kechiriladigan muborak kundir. Bu kunda o‘qiladigan namoz vojib hisoblanadi. Namozgohga borish uchun har bir namozxon uyidan taomlanib chiqishi, misvak va g‘usl qilishi, xushbo‘y atir sepishi, eng yaxshi kiyimlarini kiyishi va namoz vaqtigacha fitr sadaqasini berishi sunnat amallardan hisoblanadi. Bomdod namozidan to hayit namozigacha nafl namozlar o‘qilinmaydi. Hayit kuni ilohiy bayram bo‘lganligi uchun bu kunda fotihaxonlik qilmasdan bayramona kayfiyatda bir birlarimizni qutlab sovg‘a salomlar berib xursandchilik bilan o‘tkazish kerak. Payg‘ambarimiz (s.a.v) bir hadislarida: “Hayit namozi o‘qiladigan kun shayton “Dod” deb yuboradi. Uning lashkarlari “Seni kim yig‘latadigan darajada xafa qildi” deb qayta qayta so‘rasalar ham to‘xtamay yig‘layveradi. Oxiri yig‘idan to‘xtab: “Bir yil harakat qilib, odam bolalarini yo‘ldan urib, ularga turli gunohlarni qildirgan edim, bari kuyib ketdi. Bir oy tutgan ro‘zasi hurmatidan Alloh ularning barcha gunohlarini kechirib yubordi”, - deb javob beradi. Shayton yig‘lab, kuyib xafa bo‘ladigan kunda mo‘min musulmonlar shod bo‘lib xursandchilik qilishlari, ota-onalaridan, qarindosh urug‘laridan, opa-singillaridan, qolaversa kam taminlangan oilalardan xabar olishib xursandchilik ulashishlari lozim. Rasululloh (s.a.v): “Kim bir musulmonning dunyo qayg‘ularidan birini ketkazsa, Alloh uning qiyomat kunidagi qayg‘ularidan birini ketkazadi. Kim dunyoda bir qiynalgan birodarining og‘irini yengil qilsa, Alloh taolo uning qiyomatdagi og‘irini yengil qiladi. Qaysi bir banda boshqa bir bandaga yordam qilsa, Alloh taolo unga ham yordam qiladi”, - deb marxamat qilganlar. (Termiziy rivoyati). Oxiratini o‘ylagan har bir mo‘min kishi imkoni boricha savob talabida muhtojlarga yordam qo‘lini cho‘zishi jannat tomon tashlagan qadamiga tengdir. Ayniqsa hayit kunlari boy va kambag‘allar teng bo‘lib xursandchilik qilsalar, har bir xonadonga bayram shukuhi kirib borsa nur ustiga a’lo nur bo‘ladi. Gap talashib arzimas dunyo matohi uchun arazlashib yurganlar, avvalo hayit hurmatidan tezda yarashib bir birlaridan uzr so‘rashlari kerak. Buyuk Allohimiz bandalarning gunohlarini kechirib turganida biz ojiz bandalar bir birimizning gunohimizdan o‘tmasak noshukurlik emasmi. Albatta mo‘min kechirimli bo‘ladi. Inshaolloh hayit bayramini birgalikda o‘ynab kulib, a’lo darajada o‘tkazamiz. Viloyatimiz xudidida 273 ta jome masjidlarda soat 05:45 daqiqa o‘tganda hayit namozi o‘qilinadi. Namozxonlar uchun masjidlarimizda shart sharoitlar yaratilgan. Alloh taolo barchamizning xanodonlarimizga barokatlarini nozil aylab kelgusi yil ramazon oyiga sog‘ salomat yetishimizni nasib qilsin. Yana bir bor bayramingiz muborak bo‘lsin azizlar.