Yoshlarni asraylik
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev ta'kidlaganlaridek, “Agar farzandimizga to‘g‘ri tarbiya bermasak, har kuni, har daqiqada uning yurish-turishi, kayfiyatidan ogoh bo‘lib turmasak, ularni ilmu hunarga o‘rgatmasak, munosib ish topib bermasak, bu omonatni boy berib qo‘yishimiz hech gap emas”. Zero, jismoniy tarbiya bolani jismonan baquvvat, kuchli, sog‘lom etib tarbiyalasa, ma'naviy tarbiya orqali unda yuksak axloq, ezgulik, insonparvarlik, shijoat, rahmdillik va mehnatsevarlik sifatlari shakllanadi.
Til – millatning yuragidir
1989 yil 21 oktyabr kuni o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilgan edi. Bugun, 21 oktyabr, 2019 yil ushbu voqeaga 30 yil to‘ldi. Ushbu sana mamlakatimizda keng nishonlanmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev 4 oktyabr kuni “Davlat tili haqida"gi qonunning 30 yilligini munosib nishonlash to‘g‘risidagi qarorni imzolagan edi.
Eshik taqillatishda bajariladigan 8 amal
1. Eshikni uch martadan ortiq taqillatmaslik.
Qo‘ng‘iroq chalish ham eshik taqillatish kabidir. Qo‘ng‘iroq ham uch martadan ortiq chalinmaydi.
2. Eshikni ohista taqillatish.
Eshik qo‘pollik bilan taqillatilmaydi. Qo‘ng‘iroq ham beto‘xtov bosilmaydi. Eshikni qo‘pollik bilan taqillatish uy egasining qalbiga vahima soladi.
Imom Moturidiy rohmatullohi alayh
Imom Moturidiy nomi bilan mashhur bo‘lgan ulug‘ bobomizning to‘liq ismlari Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Abu Mansur Moturidiy Samarqandiy Ansoriy bo‘lgan. Kamoliddin Bayoziyning tahqiqiga ko‘ra Imom Moturidiyning nasabi ulug‘ sahobiy Abu Ayyub Ansoriyga borib taqaladi. Shuning uchun u zotga “Ansoriy” nisbati ham berilgan.
Imom Moturidiyning tug‘ilgan sanalari aniq ma'lum emas. Manbalarni solishtirib chiqqan ulamolar imom Moturidiyning ustozlaridan biri bo‘lgan Muhammad ibn Muqotil Roziyning 248 hijriy sanada vafot etganiga ko‘ra, bu zotning tavalludlari hijriy 240 sana atrofiga to‘g‘ri kelishini aytganlar.
FARZANDINGIZGA YAXSHI ONA TANLANG
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam otaning farzandiga qiladigan moddiy ta'minotidan ma'naviy ta'minoti ustun turishini ta'kidlab shunday marhamat qilganlar: "Hech bir ota o‘z farzandiga go‘zal odobdan ham ortiqroq hadya bera olmaydi" (Termiziy rivoyati) Ota-onalar bolaning tabiati, xulq-atvori shu oiladagi muhitga qarab shakllanishini esdan chiqarmasliklari zarur. Ularning vazifasi xuddi tajribali tabibning bemorga nisbatan munosabatiga o‘xshash bo‘lishi kerak.
YEYISH VA ICHISH O‘NG QO‘L BILAN BO‘LSIN
Abdulloh ibn Umardan (r.a) rivoyat qilinadi: Rasululloh (s.a.v) bunday dedilar: “Sizlardan qay biringiz taom yeyishda yoki ichimlik ichishda chap qo‘li bilan yemasin va ichmasin. Chunki shayton chap qo‘li bilan yeydi va ichadi.” (Imom Termiziy)
Ota qadri (Voqei hikoya)
Qishlog‘imizda uch qadrdon do‘st bor: Karimberdi bobo, Tog‘aymurod bobo va Yusuf bobo. Har yakshanba kuni choyxonaga chiqib gurunglashish odatlari qishloqning yosh-u keksasining havasini keltiradi.To‘g‘ri-da, pir-u badavlat bo‘lganga nima yetsin. Ularga bunday suhbatlar yarashadi-da. Bugun ham odat bo‘yicha choyxonaga chiqishdi.Suhbat qizigandan qizidi:
Muqaddas ne'mat
Inson uchun eng ulug‘ nematlardan biri bu hayot nematidir. Har bir inson o‘ziga berilgan ushbu nematini davom ettirish uchun o‘zidagi bor imkoniyatni ishga solishi lozim bo‘ladi. Jamiyatning har bir azosi xoh u yosh-qari, xoh erkagu-ayol bo‘lsin atrofida yashayotgan boshqa azolarning haq-huquqlarini, birinchi navbatda ularning hayotlarini hurmat qilishi kerak. Islom dinida kishilarga ozor yetkazish, kamsitish yoki ularning qonini nohaq to‘kish man kilinadi. Bu eng ulkan gunohlardan hisoblanadi. Inson qonini nohaq to‘kkanlar bu dunyoda ham oxiratda ham azobu uqubatga giriftor bo‘ladi. Inson farzandi har qanday holatda ham Alloh taolo tomonidan berilgan bu ulug‘ hayot nematiga ya'ni Allohning omonatiga xiyonat qilishi mumkin emas. Har qanday muammoning ham yechimi topiladi. Unga faqat sabr qilishi va taqvoda bo‘lishi lozim. Shunda Alloh taoloning o‘zi mushkullarning yechimini berib va hatto keng rizq ham ato etadi. Bu haqda qur'aoni karimda Alloh taolo shunday deb marhamat qilgan:
HANBALIYLIK
Mazhab asochisi Imom Abu Abdulloh Ahmad ibn Muhammad ibn Hanbaldir. Olim Bag‘dod shahrida milodiy 780-yilda tavallud topib, 855 yili vafot etgan. Imom Hanbalning faoliyati davriga kelib, ilm-fanning barcha sohalari o‘zining eng yuqori bosqichlariga ko‘tarildi. Ayniqsa, Bag‘dod shahri dunyoning yetakchi ilm markaziga aylanib ulgurdi. Kufa, Basra, Makka, Madina, Yaman, Shom, Jazoir kabi o‘nlab shaharlarga safar qilib, boshqa mazhab vakillarining yuzlab ustozlaridan tahsil oldi.
Muhim voqealar yilnomasi
1943 yil 20 oktyabr. O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlarining birinchi qurultoyida “O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi” tashkil etildi. Shayx Eshon Boboxon ibn Abdulmajidxon diniya nazoratining raisi, muftiy etib saylandi.
* * *
Qo‘shnichilik odoblari
Hozirgi kunimizda unitilib borayotgan yaxshi odotlarimizdan biri bu qo‘shnichilik odobidir. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga Jabroil farishta qo‘shniga yaxshilik qiling, deb aytishda to‘xtamadilar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam “hatto qo‘shni-qo‘shniga merosxo‘r bo‘lib qolarmikan deb o‘ylab qoldim” dedilar. Merosxo‘r deganlari ota va bola kabi yaqinlikni anglatadi. Xalqimizning “qiyomatda qo‘shnidan” degan purma'no gapida ham qo‘shning yaxshiliginga qiyomatda guvoh o‘tadi, degan tushuncha bor.
SHOFEIYLIK
Mazhab asoschisi Abu Abdulloh Muhammad ibn Idris Shofeiydir. Mujtahid olim 767-820 yillarda faoliyat yuritib Misrda vafot etgan. U zot o‘z davrida tarqalib ulgurgan boshqa mazhab vakillarining ta'limotlarini ham puxta o‘zlashtira oldi. Jumladan, Yaman, Bag‘dod olimlaridan, Madinaga safar qilib, molikiylik mazhab asoschisi Molik ibn Anasdan saboq oldi. Shuningdek, Iroq va Kufa shaharlariga kelib mazhabboshi Abu Hanifaning mashhur shogirdlaridan ham ta'lim oldi. Hanafiylik ta'limotini asosan Muhammad ibn Hasan Shayboniydan o‘zlashtirdi.
