Talofatlarning oldini olaylik.
Oldimizda kuz va qish mavsumi demak kunlarning sovushi boshlanadi biz esa qalin kiyinishimiz va xonodonlarimizni issiq qilishimizga to‘g‘ri keladi. Ming afsuski bu fasllarda ko‘p talofatlarni guvohi bo‘lamiz yoki eshitamiz, bundan albatta dilimiz xunob bo‘ladi, kimlargadir achinib qo‘yamiz. Men bu maqolam bilan baxtsiz xodisa deb atayotgan talofatlarni oldini olishga xar birimiz mas'ul ekanimizni eslatib o‘tmoqchiman. Aslida bundan 15 asr oldin Payg‘ambarimiz Muhammad s.a.v bizlarni ogohlantirib o‘tgan men ularni faqat eslamoqchiman.
Hanafiy-Moturidiy mazhabida kalom ilmini o‘rganishda mutaqoddim Samarqand ulamolarining manhaji
Hanafiy-Moturidiy mazhabi Sayful-Haq (Imom Abul-Mu'in Nasafiy) rohimahulloh davridan keyin Buxora madrasasidan istifoda olishlik bilan bir qatorda umumiy tarzda Samarqand madrasasi fikrlari ustida qaror topadi. Muta'axxir ulamolarning nazdida bu ikki madrasa o‘rtasida bildirilgan fikrlar va aytilgan gaplar ichida Samarqand madrasasining so‘zi rojih (ustun) hisoblangan.
1 – “Al-Jumal min usulud-din” – Imom Abu Salama Samarqandiy rohimahulloh. Ushbu kitob bir necha muhim masalalarni ziyoda qilish bilan “Tavhid” kitobining muxtasariga o‘xshaydi.
SOLIH AMAL NAJOTGA SABAB
Bir kuni Nabiy sallollohu alayhi va sallam sahobalarga o‘tgan qavmlar hayotidan bir lavhani aytib berdilar:
"Uch nafar kishi yo‘lda ketayotgan ekanlar, yomg‘irda qolibdilar. Tog‘dagi g‘orga kirib olibdilar. Bas, ularning g‘origa tog‘dan bir xarsang tushib, chiqar yo‘llarini to‘sib qolibdi.
Ular bir-birlariga: "Alloh uchun qilgan solih amallaringizga bir nazar solib, ularni vasiyla qilib, Allohga duo qilinglar, shoyadki, sizlarga kushoyish bersa", debdilar.
RASULULLOH KAMTAR VA TAVOZU'LI EDILAR
Hazrati Payg‘ambar Muhammad alayhissalom o‘zlari ulug‘ nasab sohibi bo‘lsalar ham, Dunyoning yaralishiga sababchi inson bo‘lsalarda, barcha payg‘ambarlarning imomi va komil nubuvvatu-risolat sohibi bo‘lishlariga qaramay kamtar, hokisor va o‘ta tavozu'li edilar.
IMOM A'ZAMNING (R.A) ZAKOVATLARI
Rivoyat. Imom A'zamni do‘st ko‘rmaydigan bir kimsa u zotdan so‘radi: “Jannatni umid qilmaydigan, do‘zahdan qo‘rqmaydigan, o‘limtik yeydigan, ruku va sajdasiz namoz o‘qiydigan, ko‘rmagan narsasiga guvohlik beradigan, xaqni yomon ko‘radigan va fitnani yaxshi ko‘rib, rahmatdan qochadigan, yahudiy va nasroniylar so‘zlarini tasdiqlaydigan kishi xaqida nima deysiz?”
Kishining vafodorligi uning o‘z vatani uchun qayg‘urishidan.
Tarixdan ma'lumki, birorta millat boshqa bir millatni tahqirlamoqchi, yoki oyoqosti qilmoqchi bo‘lsa, avvalo, uning vatanini bosib olib vayron qilgan yoki uni vatanidan quvib chiqargan. O‘z vatanini dushmanlar qo‘lida qolganini ko‘rgan millat uchun bundan ortiq xo‘rlik va tahqir bo‘lmasa kerak. Zero, Vatan, millat, din tushunchalari inson uchun har narsadan aziz va muqaddasdir. Shuning uchun ham dinimiz ta'limotida ona-Vatan himoyasi, millat farovonligi va din ravnaqi yo‘lida fidoiy bo‘lgan kishilarga buyuk maqomlar berilishi ta'kidlangan.
MOTURIDIY TA'LIMOTIDA AHLI KABOIRLAR MASALASI
Islom olamida ahli sunna valjamoa aqidasi keng yoyilishiga sababchi bo‘lgan allomalardan biri, vatandoshimiz Imom Moturidiy shular jumlasidan hisoblanadi.
Hanafiya ulamolari Imom Moturidiyni o‘zlarining aqidadagi imomlari deb hisoblashadi. Shuni yaxshi bilish lozimki, Imom Moturidiy alohida bir mazhab tuzgan emas! Balki, Abu Hanifaning mazhabiga tayanib, aqoidga oid fatvo va ta'limotlarini atrofga yoygan. Kitoblarda “Moturidiy mazhabi” yoki “Moturidiylar” degan atamalar uchrab tursada, buni alohida bir mazhab deb tushunish to‘g‘ri emas. Balki Abu Hanifaning usuli din sohasidagi ta'limotini imom Moturidiydan o‘rgangan va unga amal qilgan hanafiylar, deb tushunish kerak. Moturidiy ta'limoti karromiy, rofiziy va mo‘taziliylar g‘oyalarini hanafiy yo‘nalishi asosida tanqid qiladi va ularning qarashlari asosli emasligini isbotlab beradi. Voqelik va Alloh sifatlarining mohiyati borasidagi masalalarda bir qancha qarashlarni bayon qiladi.
O‘liklarga Yosin surasini tilovat qilish masalasi
Albatta, Qur'on tilovati eng afzal ibodatlardan bo‘lib, u bilan musulmon banda Robbiga yaqin bo‘ladi. Qur'on qiroati insonga manfaatli bo‘lib, xoh vafotidan keyin bo‘lsin, xoh manzilida yoki uyida bo‘lsin, xoh janozadan keyin yoki oldin bo‘lsin yoki qabr oldida bo‘lsin, bu narsa shar'iy hukmda joiz hisoblanadi va Allohning fazli bilan mayyitning qabrida azobdan yengillashishiga sabab bo‘ladi. Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xabar berib, vafot etgan kishilarga Qur'on qiroat qilishga undaganlar. Ul zot: «Biror mayyitga Yosin surasi o‘qilsa, yengillik bo‘ladi», deb marhamat qilganlar. Albatta, ushbu qiroatda tilovat odoblariga amal qilib, harflarni o‘z maxrajidan chiqarishga diqqat qaratish kerak.
Payg‘ambar alayhis salom badaniy quvvatlarining komilligi
Alloh taolo Sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamda qalbning shijoatligi bilan badanning quvvatligini jamlagan. Bu erkaklikdagi komillik hisoblanadi. Ibn Sa'd, Ibn Jarir, Ibn Abu Hotam, Bayhaqiy, Abu Nu'aym hamda Buxoriy rahmatullohi alayhimlar Jobir roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar, u kishi aytadilar: «Biz Xandaq kuni chuqur qaziyotgan edik. Shunda bir katta tosh chiqib qoldi. Sahobalar Payg‘ambar alayhissalomning huzurlariga borib: «Chuqur qaziyotganimizda, katta tosh chiqib qoldi», deb aytishdi. Rasululloh: «Men o‘zim chuqurlikka tushaman», deb o‘rnilaridan turdilar. Holbuki, o‘sha paytda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning qornilariga tosh boylangan edi. Biz uch kundan beri biror narsa totib ko‘rmagan edik. Payg‘ambar alayhissalom lo‘mni olib, haligi katta toshni urdilar. Tosh qumdek sochilib ketdi». Boshqa rivoyatlar mazkur katta toshni «xarsangtosh» bo‘lgan, deb tavsiflagan. Shuningdek, ana shu rivoyatlar sahobalar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga o‘zlari haligi xarsangtoshni joyidan ketkazisha olmay, hatto lo‘mlari ham sinib ketganidan keyin borganligini hamda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ana shu xarsangtoshga urgan zarbalari faqat uch marotaba bo‘lganini bayon qiladi.
O‘ZBEKISTON TINCHLIK YURTI
Vatanni sevish, xar bir insonni vazifasidir. Bugungi kunda internet tarmoqlarida ayrim ilmsiz johil kishilar tomonidan saylovga qatnashish kufr, unga qatnashmaslik to‘g‘risida turli xabarlar tarqatyapti. Aslida o‘zlariga raxbar tayinlash saxobalar davrida xam bo‘lib o‘tgan. Bunga misol Abu Bakr roziyallohu anhu Payg‘ambarimiz solallohu alayhi vasallam vafotlaridan keyin, muhojir va ansorlar tomonidan saylanganlar.
PAYG‘AMBAR ALAYHISSALOMNING KECHIRIMLILIKLARI
Dinimiz bizni solih amallarga buyurish bilan birga namunali va go‘zal axloqqa ham targ‘ib etadi. Zotan, din uch narsadan iboratdir: to‘g‘ri aqida, solih amal va namunali xulq. Ana shu maqtalgan axloqlardan biri halimlik va kechirimlilikdir. Bir so‘z bilan aytganda kechirimli bo‘lish, dinimiz ta'limotidir.
IMON YO‘LINING ILK YO‘LOVCHILARI (As-sobiqiyn al-avvaliyn)
Hazrati risolatpanoh Muhammad Mastafo sollallohu alayhi vasallam qirq yoshga to‘lib ilk vahiy kelganida, ul zotning dunyoga kelishlaridan kutilgan maqsad va vazifani amalga oshirish vaqti boshlangan edi. Rasululloh nafaqat Allohni tanib unga ibodat qilish, balki Allohni boshqalarga tanitish, faqatgina unga ibodat qilish va unga qay tariqa sig‘inish va ibodat qilishni o‘rgatish uchun yaratilgan edilar.
