O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Samarqand viloyati vakilligi
w w w . s a m m u s l i m . u z

Xabarlar

Munosabat: Diniy bag‘rikenglikning amaldagi in'ikosi

 
 

Kuni kecha dunyo afkor ommasining butun e'tibori O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning Birlashgan Millatlar Tashkilotining 75-sessiyasida so‘zlagan nutqiga qaratildi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi.

Chunonchi, davlatimiz rahbari oliy minbardan turib: “Mamlakatimizda diniy erkinlik borasida ham vaziyat keskin yaxshilandi. Millatlararo totuvlik va dinlararo bag‘rikenglikni yanada mustahkamlash biz uchun doimiy muhim vazifadir”, deya ta'kidladilar.

Darhaqiqat, so‘nggi bir yilda mamlakatimizda 15 dan ziyod yangi jome masjid ochilib, shu bilan masjidlar soni 2070 dan oshib ketdi. O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, O‘zbekistondagi islom sivilizatsiya markazi, Tasavvuf, Fiqh, Aqida maktablari ish boshlagani haqida to‘xtalib o‘tirmoqchi emasmiz.

Aslida, 130 dan ziyod turli millat va elat vakillari bir diyorda tinch-totuv yashayotganining o‘zi diniy bag‘rikenglikning amaldagi in'ikosidir. “Diniy bag‘rikenglik” tushunchasi kecha yoki bugun paydo bo‘lgan so‘z emas.  Islomning ilk davrlaridayoq ushbu tushunchaga asos solindi. Ahmad Lutfiy Qozonchining Islom tarixini go‘zal tarzda yoritib bergan “Saodat asri qissalari” kitobida bunday ma'lumotlar keltiriladi:

«Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Madina xalqini, ya'ni musulmoniyu musulmon bo‘lmagan barchasini bir tan, bir jon etmoqqa niyat qildilar. Bu bilan tashqaridan kutilayotgan hujumlarga qarshi Madinaga kuchli ichki osoyishtalik o‘rnatilishi mumkin edi. Yahudiylarning kattalari bilan uchrashdilar. Ikki tomonga foyda beradigan bir shartnoma ularga ham lozim edi. Bu shartnomada: “Musulmonlar va yahudiylarning o‘z dinlarida erkin bo‘lishlari; shaharni har qanday hujumlardan birgalashib mudofaa etishlari; bir-birining dushmani bo‘lgan biron qabila bilan shartnoma tuzmasligi; qurayshliklarga yordam berilmasligi; zulm va haqsizlik qilganlarni himoya etmasligi; biron kelishmovchilik chiqsa, Rasulullohga murojaat etishlari lozim, degan muhim moddalar bor edi. Madina kechagi kunga nisbatan yanada quvvatli, yanada osoyishta holatga keldi. Makkaliklar bilan madinaliklar o‘rtasida do‘stlik vujudga kelishi bilan musulmon bo‘lmagan madinaliklar yahudiylar orasiga solishi mumkin bo‘lgan fitna-fasodning oldi olingan bo‘lsa, butun Madina xalqi qattiq e'tibor bergan bu shartnoma tufayli tashqi munosabatlarda ham mavqelari xiyla ko‘tarildi” .

Ushbu voqeadan bilinadiki, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam o‘zlari yashab turgan yurtni himoyasi, taraqqiyoti va osoyishtaligi uchun go‘zal bir jamiyatni shakllantira boshladilar. O‘sha joyda yashaydigan barcha insonlarni dini, irqi, jinsi va millatidan qat'i nazar, o‘zaro mehr-muhabbatli, bag‘rikeng bo‘lishga chaqirib, ularning kattalari bilan shartnoma tuzdilar. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning ushbu tadbirlari tufayli vujudga kelgan holatni keltirilgan iqtibosdan bildik. 

Ha azizlar! Islom –  bag‘rikeng din. Bag‘rikenglikka targ‘ib qilgan din. Islomda har bir maxluqotning o‘z haqqi bor. Bu huquqlar din va millat tanlamaydi. Islom musulmon kishi uchun har bir insonni haqqini ado qilishga buyuradi. Unga nisbatan go‘zal muomalada bo‘lishga chaqiradi. Bu behikmat emas, albatta. Bunday muomalaning hikmati va foydalarini Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning, sahobalarning hayotini o‘qigan kishi yaxshi biladi. O‘sha paytda judayam ko‘p ahli kitoblarning Islomga kirishiga aynan bag‘rikenglik, ularga nisbatan qilingan go‘zal muomala, adolatli qarorlar  sabab bo‘lgan.

Bugun biz yashayotgan diyor ham turli din, turli tuman millat vakillaridan tashkil topgan. Bu jamiyatda yashayotgan har bir musulmon ularga nisbatan xuddi Rasululloh sollallohu alayhi va sallam va sahobalar tutgan yo‘lni tutmog‘i lozim. Ulamolar aytadilar: “Kitobiya ayol bilan bir tom ostida yashashni man qilmagan Islom, o‘zga din vakili bilan bir osmon ostida yashashga monelik qilishi mumkin emas”.

Afsuski, ba'zida Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan yaxshiroq bo‘lmagan kishilar, madinalik yahudiylardan ko‘ra yomonroq bo‘lmagan boshqa din vakillariga qo‘pol munosabatda bo‘lishlari bilan Payg‘ambarimiz asos solgan “Diniy bag‘rikenglik” qonunini buzmoqdalar. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qurib ketgan tinchlik, birdamlik, mehr-oqibat binosining g‘ishtlarini bitta-bitta ko‘chirmoqdalar.

U zot yopib tashlagan, uni ochmaslikni qattiq tayinlaganlari fitnalar, fasodlar, nizolar hamda adovat eshiklarini birma-bir ochmoqdalar. Ularning bu qilmishlari oqibatida musaffo Islom diniga har xil tana va tuhmat toshlari otilmoqda. Bunday harakatdan judayam ehtiyot bo‘lmoq kerak. Bu yo‘lda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ergashmoqlik manfaatlidir.

Chunki Rabbimiz bizlar uchun: «(Ey mo‘minlar!) sizlar uchun Alloh va oxirat kunida umidvor bo‘lgan hamda Allohni ko‘p yod qilgan kishilar uchun Allohning Payg‘ambari (iymon e'tiqodi va hulq atvori) da go‘zal namuna bordir,” (Ahzob surasi, 21-oyat) deb marhamat qilgan.

Muxtasar aytganda, muhtaram Yurtboshimizning BMTning 75-sessiyasidagi nutqi avvalgisi, ya'ni 2017 yildagi 72-sessiyasidagi nutqining mantiqiy davomi sifatida ko‘plab tashabbuslarga, takliflarga boyligi bilan butun dunyoda alohida e'tirof etilmoqda. Nutqda O‘zbekistondagi diniy bag‘rikenglikning e'tirof etilishi dinimiz ravnaqiga xizmat qiladi, inshoalloh.

 

Nuriddin domla XOLIQNAZAROV,

Toshkent shahar bosh imom-xatibi


Kiritilgan vaqti: 26/09/2020 10:13;   Ko‘rilganligi: 714
 
Material manzili: https://sammuslim.uz/oz/press/news/munosabat-diniy-bagrikenglikning-amaldagi-inikosi
Chop etilgan vaqti: 29/03/2024 02:14
 
 
O‘qish uchun ushbu tugmani bosing