Қўшничилик одоблари
Ҳозирги кунимизда унитилиб бораётган яхши одотларимиздан бири бу қўшничилик одобидир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга Жаброил фаришта қўшнига яхшилик қилинг, деб айтишда тўхтамадилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “ҳатто қўшни-қўшнига меросхўр бўлиб қолармикан деб ўйлаб қолдим” дедилар. Меросхўр деганлари ота ва бола каби яқинликни англатади. Халқимизнинг “қиёматда қўшнидан” деган пурмаъно гапида ҳам қўшнинг яхшилигинга қиёматда гувоҳ ўтади, деган тушунча бор.
Исрофгарчилик ва манманликка йўл қўйманг
Сўнги пайтларда ўтказилаётган марака ва маросимларда миллий ва диний қадриятларимизга ёт бўлган баъзи одатлар учраб турганининг гувоҳи бўлмоқдамиз. Мисол учун янги туғилган чақалоқни туғруқхонадан олиб чиқишдаги дабдабабозлик ёки бешик тўйи деб қилинаётган сарф харажатлар кундан-кунга катталашиб, исрофгарчилик авжига чиқмоқда. Халқимиз орасидан бундай ҳолатни “Бешик тўйи, исрофгарчиликнинг эшик тўйи”ми деб айтаётганларни ҳам эшитиб қоламиз. Зеро, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам “Аллоҳнинг нозу неъматларидан хоҳлаганча еб-ичинглар, хайру эҳсон қилинглар, кийиниб ясанинглар, лекин исрофгарчилик ва манманликка йўл қўймангизлар!” (Имом Аҳмад ривояти) деб айтганлар.
ТИНЧЛИК НЕЪМАТИ
Инсоният ўз тараққиётининг барча босқичларида, аввало тинчлик-тотувликка интилиб келган. Инсоният тараққиётининг барча босқичлари жамиятнинг тинчлик-тотувлик шароитига чамбарчас боғлиқдир. Шу боисдан ҳам юрт тинчлиги – бебаҳо неъмат, улуғ саодатдир, барқарор тараққиёт гаровидир. Тинчлик – Ватанимизнинг дунё сиёсий майдонида олиб бораётган асосий ғояларидан биридир, зеро тинчликни сақлаш умумбашарий масала ҳисобланади. Албатта, тинчликка ўз-ўзидан, ёки баландпарвоз сўзлар билан эришиб бўлмайди, уни изчил ва қатъий ҳаракатлар ва айни вақтда дунёнинг сиёсий майдонида содир бўлаётган жараёнларни тафаккур қилиб узоқни кўра олиш орқали таъминлаш мумкин. Юртимиз ҳам мустақилликка эришган дастлабки кунлардан бошлаб тинчлик-тотувликни ўз сиёсатининг устувор йўналишларидан бири деб эълон қилди ва ўтган йиллар мобайнида бу йўлдан оғишмай дадил қадамлар билан тарақиёт сари интилмоқда.
ИСРОФНИНГ ЗАРРАСИ ҲАМ – ҲАРОМДИР
Бир ҳолатни барчамиз кузатганмиз: қўнғиз ўзидан бир неча баробар катта гувалакни тепаликка олиб чиқишга чиранади. Минг бир машаққат билан суриб кетилаётган гувалак охир-оқибат ортга юмалаб, қўнғизни босиб қолади. Жонивор ҳалок бўлмаса-да, оёғидан, “қўли”дан айрилиши ёки ногирон бўлиб қолиши мумкин.
Қабрларни зиёрат қилинг, у охиратни эслатади.
Модомики ислом қабр масаласини четда қолдирмас экан унинг зиёрат мавзусини ҳам қолдирмайди. Чунки у инсонни охират ишларига эътиборли бўлишга, қалби юмшаб кўзидан шашқотор ёшлар оқишга, ўтган ишларга назар ташлашга ундайди. Аллоҳ таоло билан учрашиш учун тайёргарлик кўришга чақиради. Ўтганлар биз тирикларни дуо ва истиғфорларимиздан ва Қуръон тиловатининг савобидан умидвор бўлишади.
Қўшнилар билан яхши бўлиш – тинч-тотувлик гарови
Ҳар бир жамият аъзоси ҳаётди давомида ўзининг ҳоҳиш-иродасига боғлиқ бўлмаган ҳолда доимий равишда қўшниси билан алоқада бўлиб туради. Кўпинча, жамиятни тинч-осуда бўлишлиги ҳам жамият аъзоларининг ўзаро ва қўшнилари билан бўладига чиройли муомалаларига боғлиқ бўлади.
ИЛМНИНГ БАРАКАЛИ БЎЛИШИ-УСТОЗНИ ҲУРМАТ ҚИЛИШДАДИР
Ҳурматли ўқувчи! Биламизки Ислом дини илму-маърифатга тарғиб қилувчи илоҳий ва раббоний диндир. Зеро, инсоннинг дунёда азиз бўлиши, азизлик тожини кийиши ва охиратда эса улуғ мақому мартабаларга сазовор бўлиши, илм олиши ва унга амал қилиши билан боғлиқдир. Инсоният илм билангина Аллоҳни танийди, ҳақиқий саодатни қўлга киритади, унинг шарофати билан юксалади. Илм эса устознинг саъй-ҳаракати, тинимсиз меҳнати, ғайрати ва матонати билан эгалланади. Илм ўргатувчи устозлар бежизга “Пайғамбарларнинг меросхўрлари” деб эъзозланмаганлар. Ислом динининг асосий манбаи бўлган Қурьони Карим ва ҳадиси шарифда устознинг даражаси нечоғлик буюк эканлиги ҳақида оятлар, илм йўлида жасорат кўрсатган ва кўрсатаётган устозларга барча мавжудоту-махлуқотлар ҳаттоинки сувда сузиб юрган балиқлар ҳам истиғфор айтиб, ҳаққига дуо қилиши ҳақида маьлумотлар келган.
МЕНИНГ МАҲАЛЛАМДА ЖИНОЯТ СОДИР БЎЛМАСЛИГИ КЕРАК
Жиноятчилик – инсонларни бир биридан узоқлаштирадиган, жамият бирдамлигига раҳна суловчи, ривожланишнинг оёғига тушов, ёшларнинг эртасини барбод этувчи иллат. Хуллас, ҳар қанча ёмон таъриф бўлса шунга лойиқ тушунча.
ШАРЪИЙ ВА РАСМИЙ НИКОҲ. БИЗДА ВАЗИЯТ ҚАНДАЙ?
Яратувчи Қодир Аллоҳ ер юзидаги инсон наслининг давомли бўлишига никоҳни шарт ва сабаб қилган. Инсониятнинг ворислигига энг муносиб авлод, албатта никоҳ ва ҳалоллик орқали дунёга келган авлодлардир.
ЎЗ ЖОНИГА ҚАСД ҚИЛИШ НОШУКУРЛИКДИР
Барчамизга маълумки, оила ҳар бир жамиятнинг бошланғич бўғини бўлиб, унинг тинч, ҳалол ва пок, мустаҳкам бўлиши жамиятнинг тинч ва фаровонлигини таъминловчи асосий омиллардан биридир. Бунинг қарама-қаршиси, яъни оилаларда нотинчлик, бузғунчилик, ота-онага нисбатан итоатсизлик бўлса, ўша жамият ҳам бузилиб, осойишталиги йўқолади, пароканда бўлади.
